มาดูแลสุขภาพให้ดีกัน
แบ่งปันข้อมูลการดูแลสุขภาพ เข้าใจง่าย ทำได้ทันที
ขมิ้นชัน งาดำ ดื้อยา อ้วน เบาหวาน แบคทีเรีย แบคทีเรียในลำไส้ แร่ธาตุสารอาหาร โพรไบโอติกส์
โพรไบโอติกส์ ดูแลร่างกาย
- Probiotics คืออะไร[ โพรไบโอติกส์ ]
คือ สิ่งมีชีวิตเล็กๆ ที่ดีต่อร่างกาย (ส่วนใหญ่เป็นแบคทีเรีย)
หลายครั้งจึงอธิบายง่ายๆ ว่าโพรไบโอติกส์ คือ แบคทีเรียตัวดี นั่นเอง
(อ่านเพิ่ม) - Prebiotics คืออะไร[ พรีไบโอติกส์ ]
คือ อาหารของโพรไบโอติกส์
เมื่อมีโพรไบโอติกส์ในลำไส้แล้ว ก็ต้องให้อาหารเค้าด้วย เค้าจะได้แข็งแรง อยู่กับเราทำงานให้เราไปนานๆ จึงทำให้ร่างกายเราแข็งแรงได้ - กินอะไร ได้ Probiotics[ โพรไบโอติกส์ ]
คอมบูชา คีเฟอร์ กิมจิ ขิงดอง ซาร์เคราท์ นัตโตะ ซุปมิโสะ ผักกาดดอง ปลาร้า ปลาส้ม ข้าวหมาก เทมเป้ นัตโตะ ดาร์กช็อคโกแลต น้ำส้มสายชูหมักจากแอปเปิ้ล โยเกิร์ตโฮมเมด นมเปรี้ยวโฮมเมด - กินอะไร ได้ Prebiotics[ พรีไบโอติกส์ ]
• น้ำนมแม่ พืช ผัก ผลไม้ ที่มีใยอาหารมาก
• แก่นตะวัน (มีพรีไบโอติกส์เยอะมาก) หอมหัวแดง กระเทียม หน่อไม้ฝรั่ง
• ขนมปังโฮลวีท ข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์
• ถั่วเมล็ดแห้ง ถั่วเปลือกแข็ง ฯลฯ
( อ่านเพิ่มเติม ) - ผักพื้นบ้านที่มี Prebiotics[ พรีไบโอติกส์ ]
ผักบุ้ง ผักปลัง ผักเชียงดา ตำลึง กุ้ยช่าย บวบ กระเจี๊ยบเขียว ย่านาง ว่านหางจระเข้
- อาหารเป็นพิษ ท้องร่วง ลำไส้อักเสบ ขมิ้นชันช่วยได้ขมิ้นชันช่วยยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรคในทางเดินอาหารได้หลายชนิด ซึ่งเกิดจากแบคทีเรียต่างชนิดกันไป และช่วยเรื่องแผลในกระเพาะอาหารด้วย
- ยาที่ออกฤทธิ์กับทางเดินอาหาร มีผลต่อแบคทีเรียในลำไส้ยาที่ออกฤทธิ์กับทางเดินอาหาร เช่น ยาลดกรด ยาลดการดิบตัวของลำไส้หรือยาระบาย จะรบกวนความสงบสุขของเหล่าแบคทีเรียในลำไส้ ถ้ากินบ่อยหรือมากวนแรงๆ ก็ทำให้ประชากรแบคทีเรียในลำไส้เสียสมดุลไปได้
- เลือกอาหารอย่างไร ให้ปลอดภัยจากยาปฏิชีวนะเลือกซื้อเนื้อสัตว์และไข่ที่ระบุว่าผลิตจากฟาร์มเปิด และไม่ใช้ยาปฏิชีวนะในการเลี้ยงสัตว์
- ยาปฏิชีวนะ อาจมีในอาหารที่เราทานเนื้อไก่ เนื้อหมู และเนื้อวัว ที่ขายตามท้องตลาดทั่วไปต่างมีการตกค้างของยาปฏิชีวนะ และมีแบคทีเรียดื้อยาในสัดส่วนสูง
เป็นผลให้ทำร้ายแบคทีเรียดีในร่างกายเราแล้ว ยังส่งเสริมให้เชื้อแบคทีเรียก่อโรคพัฒนาฝีมือ ดื้อยาเก่งขึ้นเรื่อยๆ อีกด้วย - แบคทีเรียที่ดีต่อร่างกาย ไม่ชอบน้ำตาลและไขมันหากเราทานขนมหวานๆหรืออาหารมันๆเป็นประจำ แบคทีเรียดีจะลดจำนวนลง แบคทีเรียไม่ดีจะเพิ่มจำนวนขึ้น
แบคทีเรียไม่ดี จะก่อสารพิษ (Endotoxin) ในร่างกาย ส่งผลให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง และเพิ่มความเสี่ยงต่อหลายๆ โรค เช่น เบาหวาน อ้วนลงพุง หลอดเลือดหัวใจ - โยเกิร์ตที่ดีต่อลำไส้ เลือกอย่างไรโยเกิรฺตที่ดี ต้อวมีเชื้อจุลินทรีย์ที่ยังมีชีวิตอยู่ อาจเขียนว่า “Live cultures” หรือ “Active cultures” และไม่เติมน้ำตาลหรือปรุงรสเพิ่ม
(อ่านเพิ่ม) - กินไวน์ในปริมาณที่เหมาะสม ก็ดีต่อลำไส้ได้แบคทีเรียที่ดีในลำไส้บางสายพันธุ์ถูกใจสารโพลีฟีนอลในไวน์ และขยายพันธุ์เพิ่มจำนวนได้ดีเมื่อได้รับไวน์… Read more: กินไวน์ในปริมาณที่เหมาะสม ก็ดีต่อลำไส้ได้
- คลิปเข้าใจเรื่องจุลินทรีย์ง่ายๆ
- เบาหวาน หรือโรคหัวใจ ก็เกี่ยวข้องกับสมดุลของแบคทีเรียในร่างกายสิว หรืออ้วนง่ายกว่าคนทั่วไป ก็เกี่ยวข้องกับแบคทีเรียนะ
- กินเหล้าแล้วเป็นพิษต่อตับ แบคทีเรียก็มีส่วนเกี่ยวข้องนะมีแบคทีเรียที่เติบโตได้ดีในลำไส้ที่มีแอชุดลกอฮอล์ เรียกรวมๆ ว่าแบคทีเรียแกรมลบ แบคทีเรียหลายตัวในกลุ่มนี้มีเยื่อหุ้มเซลล์ส่วนนอกเป็นสารมีพิษต่อร่างกายคน (Endotoxic)
- ลดน้ำหนักด้วยการปรับแบคทีเรียปรับให้มีประชากรแบคทีเรียในลำไส้ให้หลากหลายขึ้น มีแบคทีเรียชนผอมเด่นขึ้น ก็ช่วยให้ลดความอ้วนได้ง่ายขึ้น
- แบคทีเรียดีช่วยให้อ้วนยากมีงานวิจัยที่ได้ให้หนูกินอาหารไขมันสูงต่อเนื่อง แต่ก็ให้หนูกินแบคทีเรียดีร่วมไปด้วย พบว่าแบคทีเรียที่ดีทั้งหลายช่วยกันต้านการสะสมของไขมัน ทำให้เจ้าหนูน้ำหนักขึ้นน้อยกว่าที่ควรจะเป็น
- กินอาหารอ้วนให้แบคทีเรียเร่งอ้วน เราก็ยิ่งอ้วนแบคทีเรียเร่งอ้วนจะเจริญเติบโตได้ดี หากเราให้อาหารประเภทที่มีไขมันและน้ำตาลขัดขาวสูง
ในขณะที่แบคทีเรียชวนผอมชอบอาหารกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ หรือธัญพืชต่างๆ - แบคทีเรียมีผลต่ออินซูลิน และความอ้วนเมื่อแบคทีเรียในลำไส้เสียสมดุล ความหลากหลายของประชากรแบคทีเรียน้อยลง ในขณะที่แบคทีเรียก่อการร้ายเพิ่มจำนวนขึ้น ส่งผลให้เกิดการเพิ่มขึ้นของสารพิษ Endotoxin จากแบคทีเรีย นำไปสู่การอักเสบในระดับโมเลกุล (Molecular inflammation) ผลที่ตามมาคือ ร่างกายจะดีต่ออินซูลินมากขึ้น และเก็บสะสมไขมันมากขึ้น
- แบคทีเรียเปลี่ยนไปตามอายุได้ในผู้สูงอายุที่แข็งแรงดีและอายุยืน มักมีความหลากหลายของแบคทีเรียในลำไส้ มากกว่าผู้สูงอายุที่อยู่อาศัยในสถานรับเลี้ยงคนชรา ส่วนผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยหนัก จะมีความหลากหลายของแบคทีเรียในลำไส้ลดลงจนเกือบคล้ายเด็กทารก
- ยาลดกรด ยาถ่าย กวนสมดุลแบคทีเรียในลำไส้ยาในกลุ่มที่ออกฤทธิ์กับทางเดินอาหาร เช่น ยาลดกรด ยาถ่าย กวนสมดุลแบคทีเรียในลำไส้ได้เช่นเดียวกับยาปฏิชีวนะ
- ยาปฏิชีวนะส่งผลต่อแบคทีเรียในเด็กในช่วงปีแรกๆ ได้มากมีงานวิจัยที่เก็บอุจจาระเด็กน้อย เพื่อตรวจหายีนของแบคทีเรียทุกวัน พบว่าหลังการกินยาปฏิชีวนะแต่ละครั้งจะเกิดผลกระทบชัดเจนคือ ประชาการแบคทีเรียในตัวเด็กเกิดระส่ำระสาย เปลี่ยนแปลงจำนวนและประเภทได้มาก โดยเฉพาะในช่วงขวบปีแรกๆ
- นมแม่ช่วยให้เด็กมีแบคทีเรียในลำไส้ที่ดีเด็กทารกที่ตัวเองด้วยนมแม่จะได้รับประชากรแบคทีเรียที่ดีจากนมแม่ และน้ำตาลในนมแม่ก็ส่งเสริมการเติบโตของแบคทีเรียที่ดีในลำไส้ลูกอีกด้วย
- แบคทีเรียที่ลดลงอาจทำให้เป็นโรคเบาหวานมีงานวิจัยพบว่า การลดลงของแบคทีเรียดีหลายสายพันธุ์สัมพันธ์กับระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงขึ้น
- แบคทีเรียช่วยลดความเสี่ยงโรคภูมิแพ้การตั้งรกรากของแบคทีเรียหลากหลายสายพันธุ์ โดยเฉพาะแลคโตบาซิลลัส ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคภูมิแพ้
- แบคทีเรียในลำไส้ช่วยต่อสู้กับเชื้อแบคทีเรียก่อโรคในทางเดินอาหารได้ด้วยแบคทีเรียในลำไส้ช่วยต่อสู้กับเชื้อแบคทีเรียก่อโรคที่รุกรานทางเดินอาหารได้ด้วย ลำไส้เราจะเราจะอ่อนไหวเพียงใดก็ขึ้นกับแบคทีเรียที่ดีในลำไส้เรานี่แหละ
- แบคทีเรียในลำไส้ ช่วยจัดการยาและสารพิษต่างๆ ได้ด้วย[ Bacteria ในลำไส้ใหญ่ ]
แบคทีเรียสามารถช่วยจัดการกับยา ฮอร์โมน และสารพิษต่างๆที่ผ่านเข้ามาในลำไส้ พบว่ายาหลายชนิดที่มนุษย์รับประทานนั้น อาศัยเอนไซม์จากแบคทีเรียช่วยในการจัดการกับยา
การออกฤทธิ์ของยาจะมากหรือน้อย เสี่ยงต่อการเป็นพิษเพียงใด จึงไม่ได้ขึ้นกับตัวเราเท่านั้น แต่ยังขึ้นกับปริมาณและประเภทของแบคทีเรียในลำไส้ของเราแต่ละคนที่ต่างกันไปอีกด้วย - แบคทีเรียในลำไส้ ช่วยให้เม็ดเลือดขาวทำงานดีขึ้น[ Bacteria ในลำไส้ใหญ่ ]
โรคในกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกันหลายโรค เช่น ภูมิแพ้ ลมพิษ เกิดจากการทำงานที่ผิดพลาดของเม็ดเลือดขาวหรือทหารของเราขาดความแม่นยำในการแยกผู้ก่อการร้ายกับผู้บริสุทธิ์ และบางครั้งก็ปฏิบัติหน้าที่เกินกว่าเหตุ ส่งผลให้เกิดความไม่ปกติสุขขึ้นในร่างกาย
แบคทีเรียที่ดีจะช่วยให้เม็ดเลือดขาวทำงานดีขึ้นเอง !!! - แบคทีเรีย ช่วยลดอักเสบ เบาหวาน อ้วน มะเร็ง[ ลดการอักเสบในระดับเซลล์ ]
แบคทีเรียจะจัดการกากใยของผักและผลไม้ต่างๆ หมักเป็นกรดไขมันสายสั้น ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบในระดับเซลล์
ไม่ว่าจะเป็นโรคเบาหวาน อ้วนลงพุง หลอดเลือดหัวใจ รวมไปถึงโรคมะเร็ง
(อ่านเพิ่ม) - แบคทีเรียที่ดีในลำไส้ใหญ่ เพิ่มวิตามิน เสริมภูมิคุ้มกัน ให้ร่างกายเรา[ Bacteria ในลำไส้ใหญ่ ]
“อยู่บ้านท่าน อย่านิ่งดูดาย ปั้นวัวปั้นควาย ให้ลูกท่านเล่น”
แบคทีเรียในลำไส้ใหญ่ก็เช่นกัน ไม่ได้นั่งกินนอนกินในลำไส้ใหญ่ แต่กลับช่วยปั้นวิตามิน ปั้นภูมิคุ้มกัน ให้ร่างกายเราเล่น - กินอาหารไม่ดี 10 วัน ก็อาจส่งผลต่อเบาหวานและมะเร็งได้[ Fast food ]
กินอาหารไม่ดี 10 วัน ทำให้แบคทีเรียที่ต่อสู้กับโรคอ้วน เบาหวาน และมะเร็ง ล้มหายตายจากไปได้ถึง 40%
(อ่านเพิ่ม) - ไม่พูดจนน้ำลายบูด ตื่นมาแล้วปากเหม็น[ แบคทีเรียในช่องปาก ]
กลิ่นปากในตอนเช้า เกิดจากการเพิ่มขึ้นของปริมาณแบคทีเรียในช่องปาก เพราะทำให้แบคทีเรียที่ไม่ชอบก๊าซออกซิเจนแบ่งตัวเพิ่มขึ้นมาก
(อ่านเพิ่ม) - กินยาเยอะๆ เดี๋ยวก็ดื้อยา ?[ ดื้อยา ]
เรากินยาปฏิชีวนะเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรีย แต่ทว่ามีแบคทีเรียที่รอดพ้นอยู่ได้เพราะไม่กลัวยาปฏิชีวนะ และขยันแพร่พันธุ์จนกลายเป็นประชากรกลุ่มใหญ่ในร่างกายเราได้
(อ่านเพิ่ม) - เด็กที่อยู่กินแบบธรรมชาติ มีโอกาสเป็นภูมิแพ้น้อยกว่า[ ลดภูมิแพ้ ]
เด็กที่อยู่กับดินกินกับหญ้า โตในบ้านที่มีสัตว์เลี้ยง โตในฟาร์ม หรือได้สัมผัสกับสัตว์และพืชตามธรรมชาติหลากหลาย จะมีความหลากหลายของประชากรแบคทีเรียในลำไส้ใหญ่สูงกว่า และมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคในกลุ่มภูมิแพ้น้อยกว่า - Synbiotics ให้อาหารไปกับทหาร[ ซินไบโอติกส์ ]
Synbiotics คือ แพคคู่ มีทั้งโพรไบโอติกส์ และพรีไบโอติกส์
ถ้าแถมเสบียงไปด้วย มีแนวโน้มที่กองทัพทหาร (โพรไบโอติกส์) จะอยู่รอดไปถึงที่หมาย (ลำไส้ใหญ่ของเรา) ได้มากกว่า
สารอาหารต่างๆ ช่วยร่างกายอย่างไร
- ขมิ้นชัน ช่วยเรื่องมะเร็งขมิ้นชันช่วยล้างพิษ เสริมภูมิคุ้มกัน ต้านการกลายพันธุ์ ป้องกันเซลล์เสื่อม
[ อ่านเพิ่ม ] - กินขมิ้นชัน ช่วยให้แผลผ่าตัดหายไวขึ้นขมิ้นชันมีฤทธิ์ลดอักเสบ ช่วยต้านอักเสบในผู้ป่วยหลังผ่าตัดได้
- ขมิ้นมีฤทธิ์ต่อต้านและฆ่าเชื้อรา ที่เป็นสาเหตุของโรคผิวหนัง ขมิ้นมีฤทธิ์ต่อต้านและฆ่าเชื้อราที่เป็นสาเหตุของโรคผิวหนัง
- ขมิ้น ช่วยให้ภูมิคุ้มกันดีขมิ้นมีฤทธิ์ต่อต้านยีสต์ ซึ่งเป็นตัวที่ทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำ
- งาเสริมกรดอะมิโน ที่พืชตัวอื่นมีน้อยในงาเม็ดจะมีกรดอมิโน 2 ตัวที่ในพืชชนิดอื่นมีน้อย คือ เมไทโอนิน (Methyonine) กับ ซิสเตอีน (Cysteine) จึงเหมาะกับคนที่ทานมังสวิรัติ ไม่ได้ทานเนื้อสัตว์
แต่ถ้าแปรรูปเป็นน้ำมันงาแล้ว กรดอะมิโนสองตัวนี้อาจจะหายไป - กินงามากไป ก็หุ่นอ้วนได้งาดำมีน้ำมันเยอะ ถึงแม้จะเป็นไขมันที่ดี แต่ถ้ากินมากเกิน ร่างกายใช้พลังงานไม่หมด ก็สะสมในร่างกายทำให้อ้วนได้
มีข้อแนะนำไว้ว่าให้กินงาได้ไม่เกิน 1 ช้อนชา (15 กรัม) - งาขาว คือ งาที่กระเทาะเปลือกงาดำไม่ได้กระเทาะเปลือก งาดำจึงมีแคลเซียมมากกว่า เพราะแคลเซียมอยู่ที่เปลือกเยอะ
ส่วนสารอาหารอื่นๆ งาดำกับงาขาวมีเท่าๆ กัน - กระเทียม ช่วยลดความดัน ลดไขมันในเส้นเลือดกระเทียมช่วยลดไขมันในเส้นเลือด ลดความดันโลหิต และช่วยรักษาโรคเส้นเลือดหัวใจและสมองตีบตันได้
- งาดำ ช่วยให้กระดูกและฟันแข็งแรงงาดำมีธาตุเหล็ก ไอโอดีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส สูงมาก
จึงช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟัน โดยเฉพาะเด็กเล็ก และสตรีวัยหมดประจำเดือน - งาดำ เสริม Estrogen[ เอสโตรเจน ] ในงามีสารเซซามิน (Sesamin) ซึ่งจุลินทรีย์ในลำไส้จะเปลี่ยนเป็นสารที่มีฤทธิ์เอสโตรเจน
หญิงวัยที่หมดประจำเดือน หรือไม่มีมดลูก หรือไม่มีรังไข่ ทำให้ร่างกายผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) ไม่ได้ จึงทานงาดำเพื่อเสริมเอสโตรเจนได้ - ธาตุเหล็ก ป้องกันโรคโลหิตจาง[ Iron ] เป็นสารสำคัญในเม็ดเลือดแดง ทำหน้าที่นำออกซิเจนไปยังเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย
หากขาดธาตุเหล็ก ก็เป็นโรคโลหิตจางได้
(มีให้อ่านเพิ่ม) - งาดำ ช่วยให้นอนหลับสบายงานดำมีทริปโตเฟน (Tryptophan) กรดอะมิโนชนิดหนึ่ง ช่วยเสริมสร้างการทำงานของเซโรโทนิน (Serotonin) ที่ด… Read more: งาดำ ช่วยให้นอนหลับสบาย
- งาดำช่วยเสริมโปรตีน (กรดอะมิโน) จากพืชให้ครบขึ้นในงาดำให้โปรตีนสูง และมีกรดอะมิโนเมไทโอนิน (Methyonina) ช่วยทดแทนโปรตีนซึ่งไม่มีในถั่วได้ เมื่อทานงาพร้อมถั่วจะได้โปรตีนครบถ้วน
- กำมะถัน ดียังไงกำมะถันเป็นตัวผลักของเสียออกจากลำไส้ได้ดี จึงเป็นส่วนสำคัญในการป้องกันมะเร็งลำไส้
- เกลือดำ ช่วยเรื่องมะเร็งได้จริงหรือ ?ในเกลือดำมีกำมะถันอยู่สูง ซึ่งกำมะถันสามารถฆ่าแบคทีเรียตัวไม่ดี เชื้อโรคต่างๆ พยาธิ ในลำไส้ได้ (เจ้าตัวจิ๋วร้ายเหล่านี้ทำให้ท้องอืดได้) รวมถึงช่วยดันของเสียที่ตกค้างอยู่ในระบบทางเดินอาหารออกไป
- โปรตีน ช่วยซ่อมแซมเซลล์[ Protein ] ช่วยซ่อมแซมเซลล์ที่เสียหาย
- วิตามินซี ช่วยขับถ่าย[ Vitamin C ] เป็นยาระบายอ่อนๆ ทำให้ขับถ่ายง่ายยิ่งขึ้น
- เบต้าแคโรทีน มองเห็นดี ผลัดเซลล์ผิว[ Beta-carotene ] ช่วยให้มองเห็นดี ควบคุมการแบ่งเซลล์ของเนื้อเยื่อต่างๆ และช่วยเร่งการผลัดเซลล์ผิว ช่วยให้เซลล์ที่ตายแล้วหลุดออก และป้องกันการเกิดมะเร็งผิวหนังได้อย่างดี
- แคลเซียมและฟอสฟอรัส ช่วยกระดูกและฟัน[ Calcium & Phosphorus ] สองประสานทำหน้าที่สร้างกระดูกและฟัน ช่วยทำให้กระดูกและฟันแข็งแรง
- โพแทสเซียม ช่วยอะไร[ Potassium ] ทำหน้าที่ควบคุมสมดุลของเหลวในร่างกาย เป็นตัวลำเลียงพลังงาน ช่วยให้ร่างกายมีพลังงานใช้อย่างเพียงพอ
หากขาดมากทำให้หัวใจล้มเหลวเฉียบพลันได้ - กากใย ช่วยขับถ่ายอย่างไรเส้นใยอาหาร ช่วยปรับสมดุลของระบบขับถ่าย ลดความเสี่ยงการเกิดมะเร็งลำไส้ได้อีกทางหนึ่ง
กากใยอาหารจะดูดซับน้ำเอาไว้ทำให้อุจจาระอ่อนนุ่ม ไม่สร้างความระคายเคืองต่อผนังลำไส้ใหญ่ อันเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดมะเร็ง - แคลเซียม ช่วยอะไรแคลเซียม ช่วยป้องกันกล้ามเนื้อเป็นตะคริว ช่วยลดอาการหดเกร็งของกล้ามเนื้อหลังเล่นกีฬา และช่วยลดอาการตึงเครียดของร่างกายได้ดี
ร่างกายกับจิตใจ สัมพันธ์กันอย่างไร
- จิตกับกาย เกี่ยวข้องกันได้อย่างไรจิตใจกับร่างกาย ส่งผลต่อกันได้อย่างใกล้ชิด
นักวิทยาศาสตร์ได้สแกนสมอง ได้เห็นการเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพจิตใจที่แตกต่างกัน สะท้อนให้เห็นว่า อารมณ์ความรู้สึกที่เกิดขึ้นนั้น ส่งผลบางอย่างต่อสมองโดยตรง และถูกแสดงออกมาในรูปแบบของสารเคมีในสมอง ฮอร์โมนควบคุม ระบบกระแสไฟฟ้าประสาท หรือภูมิต้านทานโรค เป็นต้น
[ อ่านเพิ่ม ]